พญาศรีสัตตนาคราช ประวัติความศรัทธา ของชาวพุทธ ริมฝั่งโขง
“พญานาค” ถือเป็นสัญลักษณ์ แห่งความเชื่อ และ ศรัทธาของชาวพุทธมาอย่างยาวนาน โดยเฉพาะในบริเวณลุ่มแม่น้ำโขง ที่ผู้คนทั้งชาวไทย และ ชาวลาวต่างเชื่อมั่น ในพลังศักดิ์สิทธิ์ของพญานาค ในการปกปักรักษาแผ่นดิน และ ผู้คน ความเชื่อเหล่านี้แทรกซึม อยู่ในชีวิตประจำวันและ เรื่องราวทางพุทธศาสนา อีกทั้งยังได้รับการบอกเล่า ผ่านตำนาน และ คำสอนของเกจิอาจารย์ต่าง ๆ มาโดยตลอดในพื้นที่ ลุ่มน้ำโขงนี้ มีความเชื่อเกี่ยวกับ กษัตริย์แห่งพญานาคสองพระองค์ที่คอยปกครองและดูแลฝั่งไทยและฝั่งลาว ฝั่งลาวเชื่อใน “พญาศรีสัตตนาคราช” ซึ่งเป็นพญานาคเจ็ดเศียร ส่วนฝั่งไทยเชื่อใน “พญาศรีสุทโธนาคราช” ที่มีหนึ่งเศียร ทั้งสองพระองค์ถือเป็นผู้คุ้มครอง และ นำความสงบร่มเย็นมาสู่พื้นที่ และ ประชาชนทั้งสองฝั่งแม่น้ำโขง โดยเฉพาะองค์พญาศรีสุทโธ ที่มีชื่อเสียงในเรื่องความเมตตา และการปฏิบัติธรรม
จากความเชื่อเหล่านี้ จังหวัดนครพนมได้ก่อสร้าง “องค์พญา ศรีสัตตนาคราช” ขึ้นเพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งความศรัทธา และ อนุรักษ์วัฒนธรรมดั้งเดิม ของทั้งสองฝั่งแม่น้ำโขง การก่อสร้างนี้ใช้เวลาวางแผน และ ออกแบบเกือบ 5 ปี เพื่อสร้างสัญลักษณ์ที่ยิ่งใหญ่และทรงคุณค่าทั้งในด้านประติมากรรม และ จิตวิญญาณ โดยองค์พญา ศรีสัตตนาคราชถูกหล่อด้วยทองเหลือง น้ำหนัก 9,000 กิโลกรัม มีลักษณะเป็นพญานาคขดหาง 7 เศียร ตั้งอยู่บนแท่นฐานแปดเหลี่ยม สูงรวม 15 เมตร สามารถพ่นน้ำได้ และ ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขง ณ ลานศรีสัตตนาคราช ถนนสุนทรวิจิตร ในเขตเทศบาลเมืองนครพนมในปี พ.ศ. 2559 จังหวัดนครพนมได้จัดพิธีสมโภชใหญ่เพื่อเฉลิมฉลอง การอัญเชิญองค์พญา ศรีสัตตนาคราชขึ้นประดิษฐาน โดยมีพิธีพุทธาภิเษก และ การรำบวงสรวงจากสาวงามกว่า 400 คนจาก 7 ชนเผ่าของแต่ละอำเภอ นับเป็นพิธีที่ศักดิ์สิทธิ์และยิ่งใหญ่ ซึ่งมีการเฉลิมฉลองเป็นเวลา 9 วัน 9 คืน
นอกจากจะเป็นศูนย์กลางแห่งความศรัทธาแล้ว องค์พญา ศรีสัตตนาคราชยังถือ เป็นแลนด์มาร์คสำคัญที่ช่วยส่งเสริม การท่องเที่ยวของจังหวัดนครพนม ทำให้พื้นที่นี้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ ในภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง ซึ่งดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งใน และ ต่างประเทศ โดยเฉพาะในช่วงวันหยุดยาว ที่ผู้คนต่างเดินทางมากราบไหว้ และ ขอพรเพื่อรับโชคลาภ และการพัฒนานี้ยังสะท้อนถึงการนำความเจริญรุ่งเรือง เข้าสู่ภูมิภาค พร้อมทั้งเชื่อมโยงวัฒนธรรม และ วิถีชีวิตของชาวนครพนมเข้ากับโลกสมัยใหม่องค์พญา ศรีสัตตนาคราชนี้ไม่เหมือนที่ใดในโลก ด้วยลวดลายสร้อยสังวาลที่คล้องคอ อันเป็นสัญลักษณ์ที่เชื่อมโยง กับซุ้มประตูขององค์พระธาตุพนม แสดงให้เห็นถึงความต่อเนื่อง ของวัฒนธรรมอันยาวนาน และ การสืบสานความศรัทธา แห่งลุ่มน้ำโขงที่คงอยู่มาจนถึงปัจจุบัน
พิธีบวงสรวงปู่อือลือกับเจ้าหญิงนาครินทรานี สู่ความโกรธ ที่ทำลายความรัก
ในอดีตกาล การอภิเษกสมรสระหว่างเมืองบาดาล และ เมืองมนุษย์ได้ถูกจัดขึ้น อย่างยิ่งใหญ่ถึง 7 วัน 7 คืน เพื่อเป็นการสร้างพันธไมตรีระหว่างพญานาคราชกับ พระเจ้าอือลือราชา ในโอกาสสำคัญนี้ เจ้าหญิงนาครินทรานี บุตรีแห่งพญานาคราช ได้อภิเษกสมรสกับพระเจ้าอือลือราชา ผู้ครองเมืองรัตพานคร แม้ทั้งสองจะครองรักกันมาถึง 3 ปี แต่ก็ไม่สามารถ มีทายาทสืบราชบัลลังก์ได้ เนื่องจากความแตกต่างทางธาตุระหว่างมนุษย์ และ พญานาค ทำให้ทั้งสองโศกเศร้าอย่างยิ่ง จนกระทั่งเจ้าหญิง นาครินทรานีล้มป่วย ร่างกายของนางที่เคยเป็น มนุษย์กลับคืนสู่สภาพพญานาคตามเดิม ข่าวนี้แพร่สะพัดไปทั่วกรุงรัตพานคร ทำให้ประชาชน และ แม้แต่พระเจ้าอือลือราชาก็ไม่พอใจ
แม้เจ้าหญิงจะพยายาม ใช้มนตร์เปลี่ยนร่างกลับมาเป็นมนุษย์ แต่ความหวาดกลัว และ ความไม่ไว้วางใจจากประชาชน ทำให้พระเจ้าอือลือราชาตัดสินใจ ขับไล่นางนาครินทรานีกลับสู่เมืองบาดาล พญานาคราชจึงต้องมารับตัวเจ้าหญิงกลับ ก่อนกลับ พญานาคราชได้ทวงถามเครื่องกกุธภัณฑ์ที่เคยมอบให้ตระกูล ของพระเจ้าอือลือราชา แต่ไม่สามารถคืนได้ เพราะพระเจ้าอือลือราชานำไปแปรสภาพเป็นสิ่งอื่น ทำให้พญานาคราชกริ้วโกรธเป็นอย่างมาก และ ประกาศว่าจะทำลายเมืองรัตพานครจนเหลือเพียง 3 วัดเท่านั้นเรื่องราวนี้ยังคงเล่าขานกันมาเพื่อเตือนถึงความศักดิ์สิทธิ์ และ ความเคารพต่อ องค์พญานาคราช ซื้อหวย
ประเพณีเดือนสาม ไหว้ปู่อือลือ พิธีกรรม บวงสรวงพญานาค
ประเพณีบวงสรวง ไหว้ปู่อือลือ ประจำปี 2567สานต่อความศรัทธาสู่ พญานาคราชแห่งรัตพานครในทุกๆ ปี จังหวัดบึงกาฬจะมีการจัดงานประเพณี บวงสรวงไหว้ปู่อือลือเพื่อแสดงความเคารพ และ บูชาต่อองค์พญานาคราช ผู้ยิ่งใหญ่แห่งรัตพานคร โดยในปีนี้ งานประเพณีได้ถูกจัดขึ้นอย่างยิ่งใหญ่ภายใต้ชื่อ “ประเพณีเดือนสาม ไหว้ปู่อือลือ บวงสรวงพญานาค ประจำปี 2567” ซึ่งจะจัดขึ้นระหว่างวันที่ 10-12 กุมภาพันธ์ 2567 ณ อำเภอบึงโขงหลง จังหวัดบึงกาฬ งานนี้ถือเป็นอีกหนึ่งงานสำคัญที่เป็นหัวใจของชาวบึงโขงหลง และ ผู้ศรัทธาจากทั่วสารทิศที่มาร่วมสักการะพญานาคราช และ ปู่อือลือ ซึ่งเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ที่ชาวบ้านให้ความเคารพ นับถือมาอย่างยาวนาน
ประเพณีบวงสรวง นี้จัดขึ้นเพื่อแสดงความกตัญญู และ สำนึกในบุญคุณต่อเทพเทวดา ฟ้าดิน บรรพบุรุษ และ เหล่านาคา ผู้คอยปกปักษ์รักษาชาวบ้าน และ เมืองรัตพานคร โดยเฉพาะองค์ปู่อือลือ พญานาคราช ผู้ยิ่งใหญ่ที่เป็นที่นับถือ ของชาวบึงกาฬอย่างลึกซึ้ง งานนี้ไม่เพียงแต่เป็นการแสดง ความศรัทธาต่อปู่อือลือเท่านั้น แต่ยังเป็นการสานต่อความเชื่อ และ วัฒนธรรมของคน ในท้องถิ่นให้คงอยู่สืบไป
กิจกรรมสำคัญในงานประเพณี นั่งเรืออธิษฐานจิต พญาศรีสัตตนาคราช
ตลอดระยะเวลาสามวัน ของงานประเพณีนี้ มีกิจกรรมหลากหลาย ที่จัดขึ้นเพื่อให้ประชาชน และผู้ที่ศรัทธา ได้มีโอกาสเข้าร่วม โดยกิจกรรมที่ถือเป็นไฮไลท์สำคัญ ได้แก่ :
- พิธีขึ้นห่มผ้าพระธาตุ กองข้าวศรีบุญเนาว์ บนยอดภูลังกา ซึ่งถือเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบึงกาฬให้ความเคารพ การห่มผ้าพระธาตุเป็นการแสดงออก ถึงความเคารพต่อพญานาคราช และ เพื่อเสริมความเป็นสิริมงคลให้กับผู้เข้าร่วมพิธี
- พิธีลอยดอยบัวบูชาพญานาค เป็นการแสดงความเคารพ ต่อองค์พญานาคราชผ่านการลอยดอยบัว ซึ่งเป็นดอกบัวที่ใช้ในการบูชา
- นั่งเรืออธิษฐานจิต เวียนรอบเกาะดอนโพธิ์ เกาะศักดิ์สิทธิ์กลางบึงโขงหลง ซึ่งเป็นสถานที่ที่เชื่อว่าเป็นที่สถิต ของพญานาค การนั่งเรือเวียนรอบเกาะถือเป็นการเสริมความเป็นสิริมงคล และ แสดงถึงความศรัทธาที่แน่วแน่ต่อพญานาค
- พิธีบวงสรวงพญานาค บนเกาะดอนโพธิ์ เป็นอีกหนึ่งพิธีสำคัญที่จัดขึ้นเพื่อบูชาเหล่าพญานาคราชที่สถิตอยู่ในบึงโขงหลง โดยมีการประกอบพิธีแบบโบราณ เพื่อให้เกิดความสงบสุข และ ความเป็นมงคลแก่ผู้ที่มาร่วมงาน
- พิธีไหลเรือไฟ และ ลอยประทีปบูชาพญานาค ที่บึงโขงหลง เป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่งดงามและทรงพลัง โดยชาวบ้าน และ นักท่องเที่ยวจะได้ลอยประทีป เป็นการถวายความเคารพ และ ขอพรจากพญานาคราช
- พิธีไหว้ปู่อือลือแบบโบราณ ซึ่งถือเป็นพิธีที่มีความสำคัญ อย่างยิ่งในการแสดงออก ถึงการสักการะ และ บูชาองค์พญานาคราช ในแบบดั้งเดิมที่สืบทอด กันมาจากรุ่นสู่รุ่น
พญาศรีสัตตนาคราช สัญลักษณ์แห่งความศรัทธา และ ความศักดิ์สิทธิ์
งานประเพณีบวงสรวง ไหว้ปู่อือลือ ไม่เพียงแต่เป็นงานที่แสดงถึง ความศรัทธาเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึงความเชื่อมโยง ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ และ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ โดยพญานาคราช และ ปู่อือลือ ถือเป็นสัญลักษณ์ แห่งการคุ้มครอง ปกป้อง และนำความอุดมสมบูรณ์มาสู่ชาวบึงกาฬและผู้ที่เคารพบูชาทุกปี ผู้ศรัทธาจากทั่วประเทศ จะเดินทางมายังบึงโขงหลง เพื่อร่วมงานประเพณีนี้ โดยมีความเชื่อว่า เมื่อได้มาร่วมบวงสรวง และ ขอพรจากองค์ปู่อือลือ และ พญานาคราช จะได้รับความเป็นสิริมงคล โชคลาภ และความสำเร็จในชีวิต ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการทำงาน สุขภาพ หรือความรักงานประเพณี บวงสรวงไหว้ปู่อือลือประจำปี 2567 นี้ ถือเป็นอีกหนึ่งโอกาสที่ดีในการเสริมความเป็นสิริมงคล และ เชื่อมโยงความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้น ระหว่างคนในท้องถิ่น ผู้ศรัทธา และ องค์พญานาคราชที่คอยปกปักษ์ รักษาชาวบึงกาฬ และ ชาวไทยตลอดมา
แลนด์มาร์กศักดิ์สิทธิ์ ริมฝั่งโขง จ.นครพนม ริมฝั่งแม่น้ำโขงในตัวเมืองนครพนม โดดเด่นด้วยประติมากรรมพญาศรีสัตตนาคราช อันทรงพลังและสง่างาม ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นพญานาคผู้สั่งสมบารมีอันยิ่งใหญ่ และ มีอิทธิฤทธิ์สูงส่ง อีกทั้งยังเป็นผู้ให้กำเนิดแม่น้ำ “อุรงคนที” หรือที่เรารู้จักกันในปัจจุบันว่า “แม่น้ำโขง” สายน้ำศักดิ์สิทธิ์ที่หล่อเลี้ยงชีวิต และ ความเป็นอยู่ของผู้คนในภูมิภาคนี้มาอย่างยาวนาน ด้วยความสำคัญนี้ จังหวัดนครพนม ได้ดำเนินการสร้างประติมากรรมพญาศรีสัตตนาคราชขึ้นอย่างยิ่งใหญ่ พร้อมกับลานพญาศรีสัตตนาคราช ซึ่งเป็นพื้นที่กว้างขวางที่เปิดโอกาสให้ผู้คนได้เข้ามาสักการะบูชา พญานาคผู้ทรงอำนาจ นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งท่องเที่ยว และ พักผ่อนหย่อนใจ ที่เต็มไปด้วยความร่มรื่น และ สวยงาม
กลายเป็นแลนด์มาร์ก สำคัญที่ดึงดูด ทั้งชาวท้องถิ่น และ นักท่องเที่ยว จากทั่วสารทิศให้มาเยือนลาน พญาศรีสัตตนาคราช ไม่เพียงแต่เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ให้ผู้มีศรัทธา ได้กราบไหว้ขอพรเท่านั้น แต่ยังเป็นสถานที่ ที่สะท้อนถึงวัฒนธรรม และ ความเชื่อของคนในพื้นที่ ที่เชื่อมโยงกับพญานาค และ แม่น้ำโขงอย่างลึกซึ้ง การมาที่นี่ไม่เพียงแต่เพื่อชื่นชมความงดงามของประติมากรรมที่ยิ่งใหญ่ แต่ยังเป็นโอกาส ในการสัมผัสบรรยากาศที่เงียบสงบ และ สืบทอดตำนานแห่งพญานาคผู้คุ้มครอง และ ปกปักษ์รักษาผู้คน ในนครพนมอย่างมั่นคง
